Bireyin tüm yaşamı

Sosyalleşme, birçok karmaşık faktörün etkilediği bir olu­şumdur. Bireyin sosyalleşmesinden, bir anlamda, yaşadığı kül­türü ve dolaylı olarak bu kültürle bağlantılı diğer kültürleri öğrenmesi kastedilmektedir. Bir diğer anlamında ise, sosyalleş­me, kişinin, grubun kural ve değerlerine uymayı öğrenmesi, bu değerler düzenini benimsemesidir. Bu öğrenme, doğumdan ölü­me dek tüm yaşam boyunca devam eder ve bu süre içinde bi­reyin çevredeki insanlarla ilişkileri ve diğer çevre faktörleri sosyal uyumda önemli rol oynar. Çevresel etkenlerin yanı sıra, kişinin kalıtsal özelliklerinin de önemi küçümsenemez.

Sosyal gelişme, toplumsal davranışların kalıplaşmış alışkan­lıklar haline gelmesi değil, bireylere göre hareket etmeyi öğ­renmektir.

Bireyin tüm yaşamı, çevresine uyum sağlama çabası içinde geçer. Doğumdan başlayarak bir gelişim gösteren bu uyumda, bireyin içinde bulunduğu toplumun sosyo-ekoııomik ve kültürel etkisi büyüktür.

Bireyi, içinde bulunduğu doğal çevre kadar, bıı çevreyle birey arasında süregelen sosj'al çevre de etkiler. «Sosyal çevre» organize birey gruplarından, yani toplumdan ve bu toplumun ya­şama biçiminden, yani kültürden oluşur.

Bireyin kültür normlarına uygun tepkileri, onun öğrenme gücünün normal olduğunu gösterir (*).

Kültürel faktörlerin etkisi nedeniyle insan davranışında bir toplumdan diğerine farklılık görülür. Aynı farklılığa, toplum içindeki kuşaklar arasında olduğu gibi, sosyo-ekonomik sınıflar arasında da rastlanabilir.

Birey, toplumda hem prestij kazanmaya, hem de kendi ye­rini belirlemeye gereksinim duyar. Toplumsal uyum geniş öl­çüde bu gereksinimin karşılanmasına bağlıdır. Bu uyum ayrıca kişinin yetişkinlik yıllarındaki başarısını da etkileyecektir. Top­lumsal uyumun ölçüsü, bireyin çevresindeki kişilerle ilişkileri, grup çalışmalarına katılabilmesi, yapıcı olması, sorumluluk yük-